Władysław I Łokietek

Władysław Łokietek

Władysław I Łokietek (ur. między 3 marca 1260 a 19 stycznia 1261, zm. 2 marca 1333 w Krakowie) - król Polski panujący od 1 września 1306 (jako książę) i od 20 stycznia 1320 (jako król Polski) do 2 marca 1333 roku. Przydomek Łokietek otrzymał ze względu na swój niski wzrost.

Władysław I Łokietek zasłynął jako król, które połączył rozdrobioną Polskę.

Biografia

Młodość

Władysław Łokietek właściwie nie miał swojego własnego królestwa, gdyż został najmłodszym synem Kazimierza I kujawskiego i Eufrozyny (było to trzecie małżeństwo Kazimierza I). Jego braćmi byli Leszek Czarny i Siemomysł, którzy podczas narodzin Łokietka mieli po 20 lat. Jego młodszymi braćmi byli Kazimierz II i Siemowit.

Eufrozyna pragnęła uczynić Łokietka królem. W tym celu (wedle niepotwierdzonych informacji) próbowała otruć jego starszych braci. Informacja o tym nie jest wprawdzie pewna, ale za to nie ulega wątpliwości, że zapobiegliwa mama doprowadziła do sporu pomiędzy swoim mężem Kazimierzem i jego synami z wcześniejszego małżeństwa. Skończyło się to zupełnie niefortunnie. Leszek Czarny i Siemomysł zbuntowali się przeciwko ojcu, wygrali krótką wojnę z nim i zagarnęli dla siebie część państwa.

W wieku siedmiu lat zmarł ojciec Władysława Łokietka. Leszek Czarny wówczas otrzymał Łęczycę, a Siemomysł Inowrocław. Reszta podzielonego państwa została w rękach Eufrozyny, pełniącej rolę opiekunki młodszych synów. Tę opiekę należy zresztą raczej w przenośni, bo Łokietek zaraz po śmierci ojca wyjechał do Krakowa. Na swój dwór zabrał go tamtejszy książę Bolesław Wstydliwy.

Objęcie władzy

W roku 1308 utracił Pomorze Gdańskie na rzecz zakonu krzyżackiego. W roku 1311 stłumił bunt wójta Alberta. Następnie w roku 1312 opanował Wielkopolskę i koronował się na króla Polski w roku 1320. Wszedł w konflikt z Janem Luksemburczykiem wspieranym przez Krzyżaków, roszczącym pretensje do tronu polskiego.

Próbował odzyskać Pomorze Gdańskie, początkowo pokojowo, później zbrojnie. Mimo odsunięcia w czasie aneksji Kujaw po bitwie pod Płowcami (1331), ostatecznie utracił je wraz z Ziemią Dobrzyńską. Sama wojna pokazała ogromne osłabienie polskiej armii podczas rozbicia dzielnicowego.

Postępowanie procesowe prowadzone przed sądem papieskim 1320-1321 w Inowrocławiu w sprawie zwrotu Pomorza Gdańskiego zakończyło się korzystnym dla Polski wyrokiem, nie uznanym jednak przez Krzyżaków.

Śmierć

Władysław Łokietek zmarł 2 marca 1333 roku. Został pochowany w katedrze wawelskiej.

Ciekawostki

Był najstarszym królem podczas koronacji. Miał 56 lat

• Aby sprawdzić, kto jest Polakiem, a kto Niemcem podczas buntów, kazał poprawnie wymówić słowa: soczewica, miele, młyn, koło. Jeśli zostały źle wypowiedziane, osobę taką zabijano.

Inni władcy o imieniu Władysław

• Władysław I Herman,
• Władysław II Wygnaniec,
• Władysław III Laskonogi,
• Władysław II Jagiełło,
• Władysław III Warneńczyk,
• Władysław IV Waza

Zobacz też

• Królowie i książęta Polski,
• Bolesław II Mały,
• Rozbicie dzielnicowe,
• Jan Muskata,
• Zamek w Kruszwicy,
• Janisław,
• Bolesław II.

Źródła

• Marek Kazimierz Barański, Dynastia Piastów w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
• Paweł Żmudzki, Studium podzielonego królestwa. Książę Leszek Czarny, Wydawnictwo Neriton, 2000.