Polska Wiki
Advertisement

Jan Heweliusz (ur. 28 stycznia 1611 w Gdańsku) - polski astronom.

Biografia

Lata młodzieńcze

Jan Heweliusz urodził się 28 stycznia 1611 roku w kamienicy na rogu ulic Grobla IV i Stragańskiej. Rodzicami Jana Heweliusza byli wpływowi rodzice - Abraham Hewelke oraz Kordula z Heckerów. Jan był drugim z dziesięciorga rodzeństwa. Jan Heweliusz od siódmego roku życia uczył się w gdańskim Gimnazjum . Tam wykładał słynny astronom i matematyk Piotr Krüger. Początkowo Jan Heweliusz mówił w języku niemieckim, jednakże wyjechał do Gądeczna koło Bydgoszczy w celu nauczenia się języka polskiego. W 1627 roku powrócił do Gdańska. Krüger zaszczepił u Heweliusza zamiłowanie do nauk ścisłych. Później Jan uczył się szlifierstwa, operowania narzędziami w astronomii oraz tokarstwem.

Studia

W 1630 roku Heweliusz wyjechał do Lejdy w celu poznania prawa i ekonomii. Podczas wyjazdu Heweliusz zaobserwował pierwsze w swoim życiu zaćmienie Słońca lub zakrycie Saturna przez Księżyc. W 1631 roku wyjechał do Anglii, gdzie Heweliusz poznał wybitnych matematyków i astronomów: Jamesa Ushera, Samuela Hartliebena i Johna Wallisa. Później Heweliusz udał się do Francji. W 1634 roku powrócił do chorego ojca w Gdańsku. Krótko po powrocie Heweliusz ożenił się z Katarzyną Rebeschke. Przez pewien czas Jan zajmował się sprawami urzędniczymi oraz interesami. Zaniechał na pewien czas astronomii, ale powrócił do swojego starego zamiłowania, kiedy to Krüger umierał.

Badania astronomiczne

około 1640 roku Jan Heweliusz rozpoczął zakładać własne obserwatorium na poddaszu jednej z kamienic. W wielu przypadkach sam tworzył potrzebne instrumenty. W kolejnych latach dzięki rozbudowie, obserwatorium było największe i najlepiej wyposażone w całej Europie. Początkowo instrumenty były wykonywane z drewna, jednakże z czasem udoskonalono je, dodając metalowe elementy. Heweliusz obserwował różne obiekty i zjawiska. Przez pewien czas dokładnie badał Księżyc. W opublikowanej w 1647 roku Selenographii, Heweliusz przedstawił bardzo dokładną mapę Księżyca. Dzięki pracom Heweliusza, Isaac Newton stworzył teorię libracji. Dodatkowo Heweliusz tworzył katalog gwiazd, jednakże z 3000, które należało wykonać, do końca swojego życia opisał 1564. Wówczas Heweliusz po raz kolejny się ożenił. Drugą żoną została Elżbira Koopman, która w dużym stopniu pomagała Heweliuszowi w badaniach kosmosu. Przy odkryciach, Heweliusz odkrył nowy gwiazdozbiór, który nazwał Tarczą Sobieskiego na cześć króla i przyjaciele astronomia Jana III Sobieskiego.

Advertisement